MINISTRANCI
Papież Pius XII w encyklice Mediator Dei naucza że do służby powinno się wybrać: „porządnych i dobrze wychowanych chłopców, którzy z własnej woli będą służyli do Mszy św. prawidłowo, pięknie i gorliwie". Nie ulega wątpliwości, że przynależność do grona Liturgicznej Służby Ołtarza jest zaszczytem i wyróżnieniem.
Do głównych zadań ministrantów należą:
- pomoc w przygotowaniu liturgii (zakrystia),
- przynoszenie świec, wina, chleba, naczyń liturgicznych do ołtarza,
- posługa w czasie Mszy Świętej i nabożeństw,
- bycie przykładem dla ludzi w postawach, gestach, słowach,
- dawanie znaku dzwonkiem, celem przypomnienia zmiany postawy w czasie liturgii.
Św. Jan Paweł II mówił do ministrantów:
„Wasza służba jest czymś szczególnym, co pozwala wam doświadczyć z bliska obecności i skutecznego działania Chrystusa w liturgii, w szczególności w Eucharystii."
„Wypełniając waszą służbę liturgiczną, jesteście współpracownikami kapłana, ale przede wszystkim jesteście sługami Jezusa. Zachęcam więc was, abyście pielęgnowali głęboką przyjaźń z Nim, uznając w Nim prawdziwego przyjaciela."
„Wasza służba przy ołtarzu jest nie tylko obowiązkiem, lecz także wielkim zaszczytem, doprawdy świętą służbą."
„Wasza służba nie powinna się ograniczać tylko do świątyni; musi ona promieniować na otoczenie, w którym żyjecie na co dzień: na szkołę, rodzinę i inne dziedziny życia społecznego. Ten bowiem, kto może służyć Jezusowi Chrystusowi w Kościele, musi być Jego świadkiem także w świecie."
ZASADY, KTÓRYCH POWINIEN PRZESTRZEGAĆ KAŻDY MINISTRANT
Ministrant kocha Boga i dla Jego chwały wzorowo spełnia swoje obowiązki
Ministrant służy Chrystusowi w ludziach
Ministrant zwalcza swoje wady i pracuje nad swoim charakterem
Ministrant rozwija w sobie życie Boże
Ministrant poznaje liturgię i żyje nią
Ministrant wnosi wszędzie prawdziwą radość
Ministrant przeżywa Boga w przyrodzie
Ministrant zdobywa kolegów w pracy i zabawie dla Chrystusa
Ministrant jest pilny i sumienny w nauce i pracy zawodowej
Ministrant modli się za Ojczyznę i służy jej rzetelną pracą
LEKTORZY
Historia posługi lektora
W kościele łacińskim do 1972 r. było to drugie z 4 niższych święceń (ostiariat, lektorat, egzorcystat i akolitat) udzielane kandydatowi do kapłaństwa w czasie formacji seminaryjnej. 15 sierpnia 1972 r. papież Paweł VI w dekrecie Ministeria Quedam zniósł święcenia niższe w kościele łacińskim, ustanawiając w zamian posługi lektora i akolity.
Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje posługi lektorskiej:
Lektor - alumn seminarium duchownego. Z reguły lektorami ustanawiani są klerycy na III roku formacji seminaryjnej. Poza regularnymi posługami, lektor-kleryk może m.in. święcić potrawy wielkanocne w Wielką Sobotę.
Lektor świecki. Lektorzy świeccy przygotowują się z reguły do swojej posługi przez uczestnictwo w kursie lektorskim. Kurs taki trwa zazwyczaj w Polsce około roku i obejmuje wykłady z podstaw liturgiki, biblistyki i teologii, a także warsztaty z fonetyki i śpiewu. Obecnie posługę lektora, może także przyjąć świecka kobieta po odpowiednim przygotowaniu, podobnym do przygotowania jakie przechodzą świeccy mężczyźni. Odpowiednio przygotowany kandydat, który zdał egzamin z wykładanych przedmiotów, otrzymuje promocję od kapłana (zwykle biskupa). W czasie obrzędu ustanawiania lektora, biskup wręcza mu Pismo Święte na znak władzy oficjalnego głoszenia Słowa Bożego. Zwyczajowo strojem liturgicznym lektora jest biała alba, przepasana na biodrach cingulum (sznurem), który jest symbolem powściągliwości. Lektorzy świeccy, mogą mieć dodatkowo krzyż lektorski zakłada na albę.
Posługa lektora w kościele katolickim wiąże się przede wszystkim z odczytywaniem podczas Mszy św. i nabożeństw wszystkich czytań za wyjątkiem Ewangelii (wyjątek stanowią: Niedziela Palmowa i Wielki Piątek, kiedy lektor może odczytać Ewangelię; jednakże przed wykonaniem tej posługi nie odmawia modlitwy „Panie oczyść...", ani nie prosi kapłana o błogosławieństwo, nie jest ono mu także udzielane). Ponadto lektor w zastępstwie diakona może odczytywać modlitwę powszechną podczas liturgii; wyjątek stanowi Wielki Piątek, w którym to modlitwę powszechną odczytuje (zwykle odśpiewuje) główny celebrans. Jeśli nie ma kantora lektor może wykonać psalm responsoryjny. Niekiedy, zważywszy na okoliczności, dopuszcza się możliwość odczytywania Pisma Świętego podczas liturgii przez świeckich, nie będących ustanowionymi przez władze kościelną lektorami, wówczas lektorom powierza się troskę o prawidłowe przygotowanie tych osób.
Lektor jest ustanowiony do wykonywania czytań Pisma Świętego, z wyjątkiem Ewangelii. Może on podawać intencje modlitwy powszechnej, a gdy nie ma psałterzysty, może też wykonywać psalm między czytaniami. Lektor ma własną funkcję w czasie sprawowania Eucharystii i powinien ją spełniać osobiście, chociażby byli obecni duchowni wyższych stopni. Strój lektora przypomina jemu samemu i wiernym o jego powołaniu i naśladowaniu Chrystusa, pod względem myślenia i działania.
WSKAZANIA DLA LITURGICZNEJ SŁUŻBY OŁTARZA
Pełniący posługę przychodzą do kościoła przy najmniej 15 minut przód rozpoczęciem liturgii. Czas ten przeznaczamy na modlitwę, na duchowe przygotowanie się do uczestnictwa w Eucharystii lub nabożeństwie oraz na ubranie się. przygotowanie potrzebnych rzeczy, pomoc w ubraniu celebransa.
Przychodząc do kościoła, ministranci udają się najpierw przed tabernakulum, aby oddać pokłon Chrystusowi. Powinni wiec wchodzić głównym wejściem do kościoła. Jeżeli ktoś wchodzi przez zakrystię, to nie przyklęka w kąciku, lecz udaje się przed ołtarz, gdzie jest obecny Gospodarz tego domu.
Udział służby liturgicznej we Mszy Świętej nie może ograniczyć się do wykonywania powierzonych im czynności. Posługa ma ich prowadzić do pełniejszego włączania się w święte obrzędy, aby uczestniczyć w nich świadomie i owocnie.
Spełnianie określonych czynności w liturgii nie może mieć charakteru występu, lecz posługi. Należy więc podkreślać przekazywaną treść, ani samego siebie.
Wszyscy członkowie zespołu liturgicznego pełniący posługę w prezbiterium biorą udział w procesji wejścia i uczestniczą w całej liturgii na swoich miejscach.
Swoje czynności wykonują we właściwym czasie, bez pośpiechu, nigdy przed zakończeniem czynności poprzedzaj ącej.
Do Komunii Świętej przystępują pierwsi przed pozostałymi wiernymi. Swoją postawą i zachowaniem dają wiernym przykład właściwego i pełnego uczestnictwa w Eucharystii.
PATRONI LITURGICZNEJ SŁUŻBY OŁTARZA
Św. Tarsycjusz (III wiek)
Młody, kilkunastoletni akolita Kościoła rzymskiego, „męczennik Eucharystii". Podczas prześladowania chrześcijan za cesarza Decjusza nosił Komunię Świętą uwięzionym braciom w wierze. Schwytany, został przez prześladowców ukamienowany. Ciało męczennika pochowano z czcią na cmentarzu Kaliksta około 250 roku.
Św. Stanisław Kostka (1550-1568)
Święty syn Mazowsza, urodzony w Rostkowie. edukację kontynuował w Wiedniu. Tu podczas ciężkiej choroby, kiedy właściciel domu. w którym mieszkał, nie chciał wpuścić kapłana katolickiego, miał widzenie: najpierw św. Barbara, patronka dobrej śmierci, do której się zwrócił, w towarzystwie dwóch aniołów przyniosła mu Wiatyk, potem Maryja złożyła na jego ręce Dzieciątko i poleciła, by wstąpił do jezuitów. Aby to polecenie zrealizować, „uciekł" do Rzymu i bez zgody rodziców zgłosił się do nowicjatu. Tu na początku 1568 roku złożył śluby zakonne. Zmarł w samo święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny tegoż roku. Sława świętości jego życia natychmiast obiegła cały Rzym, wszystkie domy zakonne jezuitów i dotarła do Polski.
Św. Alojzy Gonzaga (1568-1591)
Pochodził z książęcej lombardzkiej rodziny. Był paziem na dworach w Mantui i Florencji oraz Hiszpanii (na dworze króla Filipa II). Już jako dziewięcioletni chłopiec złożył ślub czystości. Wbrew woli rodziny wstąpił do zakonu jezuitów. Umarł jako kleryk, opiekując się chorymi w czasie zarazy w Rzymie, mając 23 lata.
Św. Jan Berchmans (1599-1621)
Flamandczyk. wyniesiony na ołtarze w 1887 roku. Wyróżniał się serdecznym nabożeństwem do Najświętszej Eucharystii. Znana jest jego życiowa maksyma: .Najdoskonalszą rzeczą jest zacząć od najmniejszych rzeczy" Uświęcił sic przez sumienne wykonywanie swoich codziennych obowiązków, pilne zachowanie reguły zakonnej oraz przez gorące umiłowanie Pana Jezusa i Jego Matki. Zmarł w opinii świętości w Rzymie, mając 22 lata.
Św. Dominik Savio (1842-1857)
Urodził się niedaleko Turynu. Już w wieku pięciu łat był gorliwym ministrantem. Po jednej z generalnych spowiedzi ułożył własny akt i ofiarował się Matce Bożej: .Maryjo, ofiaruję Ci swoje serce. Spraw, aby zawsze było Twoim. Jezu i Maryjo, bądźcie zawsze moimi przyjaciółmi. Błagam Was, abym raczej umarł, niż bym miał przez nieszczęście popełnić choć jeden grzech". Jego nauczycielem był św. Jan Bosco. Dominik miał wyjątkowy dar kontemplacji i ekstazy. Sam często nawiedzał Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie i pociągał do tego wiciu innych. Często nazywany jest „małym świętym" i „gigantem ducha", choć umierając, miał zaledwie 15 lat.